استفاده از SNMP جهت مديريت شبکه هاي کامپيوتري

می توان اینگونه بیان کرد که مدیریت شبکه به این معنا است که از ابزارها و تکنیک های مختلف جهت مدیریت شبکه‌ ها و سیستم ‌ها استفاده کرد. در این مطلب قصد داریم نحوه مدیریت شبکه های کامپیوتری بر اساس SNMP را بررسی نماییم.

مدیریت شبکه های کامپیوتری بر پایه SNMP

مدیریت شبکه مفهومی است که از ابزارها و تکنیک های گوناگون به منظور مدیریت شبکه ها و سیستم ها بهره می برد. مدیریت شبکه شامل پنج عملکرد اصلی است که عبارتند از:

• مدیریت خطا
• مدیریت تنظیمات
• مدیریت حسابداری
• مدیریت اجرا
• مدیریت امنیت

در شبکه های کامپیوتری که ترکیبی از روترها، سوییچ ها و سرورها هستند، به منظور مدیریت همه ابزارها در شبکه باید کاری انجام شود تا از کارکرد بهینه آنها اطلاع داشت. در اینجا SNMP، پروتکل ساده مدیریت شبکه، می تواند کمک کننده باشد. این پروتکل که در سال 1998 میلادی معرفی شد تا احتیاجات توسعه یافته ای را در یک پروتکل به منظور مدیریت ابزارهایی که بر پایه پروتکل TCP/IP کار می کنند، اعمال کند. مولفه اصلی SNMP مجموعه ساده ای از اعمال است که برای Administrator ها امکان تغییر در محدوده ابزارهایی که بر پایه این پروتکل کار می کنند را فراهم می کند.

همچنین امکان اداره کردن، بازبینی و پشتیبانی از شبکه های کامپیوتری دور یا محلی که بر اساس TCP/IP کار می کنند، میسر می شود و در حقیقت یک روش استاندارد جهت یافتن داده های شبکه ای می باشد. برخلاف SGMP که تنها برای مدیریت روترهای اینترنت ایجاد شد، SNMP برای مدیریت Unix ،Windows، پرینترها و غیره نیز به کار می رود.

Monitoring شبکه به منظور درک بهتر چگونگی کارکرد شبکه، از دیگر عملکردهای مدیریت شبکه است. در پروتکل SNMP، دو عنصر ارتباطی به نام های عامل ها و مدیران وجود دارند. عامل، اطلاعات شبکه ای را برای برنامه مدیر که روی کامپیوتر دیگر در حال اجرا می باشد، تولید می کند. مدیر، یک راه انداز سرور است که بعضی از انواع نرم افزارهای سیستمی که وظایف مدیریتی شبکه را بر عهده دارند، اجرا می کنند. مدیران عموما با عنوان NMS شناخته می شوند. وظیفه یک NMS، سرشماری و دریافت Trap از یک عامل در شبکه می باشد. Trap یک روش است که یک عامل از طریق آن وقوع چیزی را به NMS اطلاع رسانی می کند.

مدیران و عامل ها از MIB ها به صورت مشترک استفاده می کنند که همانند یک Data Base است و متشکل از هر نوع اطلاعات آماری از device های مدیریت شده می باشد و این اطلاعات را به صورت ساختار درختی نشان می دهد. گروه IETF، پروتکل SNMP را به عنوان پروتکل استانداردی برای کنترل ترافیک اینترنت معرفی کرده است. همچنین RFC هایی مخصوص پروتکل های موجود در محدوده‌ی پروتکل IP منتشر کرده است. پروتکل SNMP در سه ورژن ارائه شده است که ورژن نخست آن در RFC1157 معرفی شده است. در این ورژن از این پروتکل سطح امنیت پایین است و با کلمه عبور می توان با آن ارتباط برقرار کرد. مجموعا در SNMP ورژن 1 سه نوع ارتباط رشته ای وجود دارد که عبارتند از:

• Read-only
• Write-only
• Trap

SNMP v2 بر پایه ارتباط رشته ای کار می کند که از لحاظ فنی SNMPv2c نامیده می شود و در RFC3416، RFC3417 و RFC3418 معرفی شده است. آخرین نسخه از پروتکل SNMP، ورژن 3 می باشد که مزیت اصلی آن نسبت به ورژن های قبلی، در مدیریت شبکه و امنیت است و پشتیبانی هایی به منظور خصوصی کردن ارتباط ها بین موجودیت های مدیریت شده، اضافه می کند. به طور کلی این نسخه از SNMP تحولی از استانداردهای اولیه به استانداردهای نهایی ایجاد نموده است. RFCهایی که ورژن 3 را تعریف می کنند، عبارتند از:

• RFC3410
• RFC3411
• RFC3412
• RFC3413
• RFC3414
• RFC3415
• RFC3416
• RFC3417
• RFC3418
• RFC2576

با توجه به اینکه SNMP ورژن 3 یک استاندارد کامل است، ولی تولیدکنندگان به سختی نسخه جدیدی از یک پروتکل را قبول می کنند و اکثر اعمال تولیدکنندگان SNMP بر طبق SNMPv1 صورت می گیرد. SNMPv1 و SNMPv2 از مفاهیم ارتباط های رشته ای به منظور برقراری اطمینان بین مدیران و عامل ها استفاده می کنند. ارتباط های رشته ای، لزومآ کلمه عبور هستند که هر کدام از آنها فعالیت های مختلفی را کنترل می کنند.

در ارتباط رشته ای read-only، همانطور که از نام آن مشخص است، امکان خواندن Data را به شما می ‌دهد و هر گونه تغییر یا اصلاح در آن امکان پذیر نیست. برای نمونه شما قادر خواهید بود تعداد بسته هایی که به پورت های روتر شما فرستاده می شود را بخوانید، اما صفر کردن شمارنده را غیر ممکن می سازد. ارتباط رشته ای read-write، امکان خواندن و تغییر مقادیر را می دهد. با این ارتباط شما می توانید شمارنده ها را بخوانید، مقادیر آنها را صفر کنید و همچنین واسط ها را صفر کنید یا کارهایی در جهت تغییر تنظیمات روتر انجام دهید.

سرانجام ارتباط رشته ای trap، امکان دریافت رشته ها از جمله اخطارهای غیر همزمان از عامل را فراهم می کند. بیشتر فروشندگان، تجهیزات خود را با ارتباط رشته ای پیش فرض می فرستند. به طور نمونه از public برای ارتباط رشته ای read-only و private برای ارتباط رشته ای read-write استفاده می شود. تغییر این پیش فرض ها پیش از اینکه دستگاه روی شبکه قرار گیرد، دارای اهمیت بالایی است. زمانیکه یک عامل SNMP را نصب می کنید،‌ مقصد رشته ی آن را تنظیم می کنید.

از آن پس هر رشته ای که آن عامل تولید می کند، به این آدرس فرستاده می شود. برای تفسیر اطلاعاتی که بین مدیر و عامل رد و بدل می شود، اجزای دیگری نیز همچون MIB و OID مورد نیاز است. یک MIB در واقع مخزنی شامل تعاریف شاخص ها و مولفه هایی است که عامل پشتیبانی می کند و توسط پروتکل SNMP قابل دریافت و اندازه گیری می باشد. در MIB موضوعاتی که امکان دریافت اطلاعات آنها وجود دارد معرفی می گردد. هر MIB شامل مجموعه ای OID ها است.

مثالی از کارکرد SNMP در شبکه

شبکه‌ای از ۱۰۰ نوع ماشین را در نظر بگیرید که سیستم‌عامل‌های مختلفی روی آن‌ها اجرا می‌شود. برخی از ماشین‌ها file server هستند، تعداد کمی print server می‌باشند. یکی دیگر نرم‌افزاری اجرا می‌کند که به شرح معاملات کارت اعتباری رسیدگی می‌کند و بقیه کارهای پرسنلی انجام می‌دهند. علاوه بر این، چندین سوئیچ و روتر به کارکرد شبکه کمک می‌کنند. یک مدار T1 شرکت را به اینترنت وصل می‌کند و یک ارتباط خصوصی برای سیستم تایید کارت اعتباری اجرا می‌شود. چنانچه file server در ساعات غیر کاری خراب شود، مشکلات زیادی را به دنبال خواهد داشت، اما با استفاده از لایسنس Manageengine می‌توان بهبودی در مدیریت و رفع اینگونه مشکلات داشت.

اگر مشکل سخت افزاری باشد، به راحتی مرتفع خواهد شد. اما هزاران دلار از فروش شرکت از دست خواهد رفت. همچنین اگر مدارT1 در اینترنت از کار بیفتد، مقدار زیادی از درآمد حاصل از فروش سایت شرکت را تحت تاثیر قرار می دهد. اینجاست که SNMP می ‌تواند به ما حتی در ایام تعطیل کمک کند، بدون اینکه نیاز به نیروی انسانی باشد. این پروتکل امکان چک کردن شبکه را فراهم می کند. به طور مثال زمانیکه افزایش تعداد بسته های بد و ناجور که به یکی از روترها می رود، منجر به از کار افتادن روتر مربوطه شوند، SNMP گزارش می دهد و می توان پیش از اینکه روتر مربوطه از کار بیفتد، نسبت به رفع مشکل اقدام نمود.

امکان مانیتورینگ و آگاهی از وضعیت عملکرد کلیه تجهیزات شبکه با استفاده از این پروتکل به شکلی یکپارچه وجود خواهد داشت زیرا نرم افزار های مانیتورینگ به شکل عمده ای از پروتکل SNMP برای دریافت اطلاعات از سایر اجزاء شبکه استفاده می کنند. همچنین بیشتر تجهیزات تولید شده شبکه، از پروتکل SNMP پشتیبانی می کنند.